دیدگاه

«مطالب منتشره در ستون دیدگاه، نظرات سازمان نیست»

یادداشت کارگری هفته:

به استقبال اول ماه مه۱۴۰۱بشتابیم !(بخش سوم)

روزکارگروروزمعلم (۱۱و۱۲اردیبهشت ) امسال را به روزاعتراض سراسری وعمومی کارگران و معلمان بدل نماییم!.

امیرجواهری لنگرودی

اول ماه مه سال۱۴۰۱ در راه است!

آیا می‌توان از شکل‌گیری تاریخی روز اول ماه مه و مبارزۀ آن آموخت؟!

اول ماه مه،(۱۱اردیبهشت) روزجهانی همبستگی کارگران ازراه می رسد. این روزی است که کارگران آنرابا ریختن خون خود بنیاد نهاده اند. اما فکر بزرگذاشت روز اول مه چگونه آغازشد؟ *

درواقع «فکر ارزش‌مند پیشنهاد روزی برای بزرگداشت کارگران، با هدف رسيدن به هشت ساعت کار در روز، نخستين بار در استراليا مطرح شد. کارگران استراليا در سال ۱۸۵۶ تصميم گرفتند که روزی را با هدف تقلیل زمان کار با رسيدن به هشت ساعت در روز سازماندهی کنند، در اين روز محل کار خود را ترک و به گردهم آیی و جشن بپردازند. تصميم گرفته شد که روز ٢١ آوريل چنين روزی باشد. در آغاز کارگران استراليايی قصد اختصاص چنین روزی را فقط برای یک سال داشتند. اما همان بزرگداشت نخستين چنان تأثير عميقی بر توده‌های کارگر استراليا گذاشت و پيامدهای مشوقانه و تبليغاتی فراوانی داشت که تصميم گرفته شد چنين بزرگداشتی در سال‌های بعد نيز تکرار شود.

به راستی چه چيزی می‌توانست مانند دست‌کشیدن داوطلبانه از کار، شجاعت بيشتر و ايمان قويتری را در ميان توده‌های طبقۀ کارگربه وجود آورد؟ چه چيزی می‌توانست به اين بردگان دائمی کارخانه و کارگاه، اشتیاق بیشتری را برای همراهی و اتحاد ایجاد کند؟ به همین دلیل به‌زودی انديشهٔ يک روز برای بزرگداشت کارگران پذيرفته شد، از استراليا به کشورهای ديگر رفت و سراسر کارگران دنیا را دربرگرفت.

اولين کارگرانی که شيوهٔ کارگران استراليا را اجرا کردند کارگران ايالات متحده آمريکا بودند. در سال۱۸۸۶ روز اول ماه مه به‌عنوان روز تعطیل کاری اعلام شد. در آن‌روز ٢٠٠ هزار کارگر دست از کار کشيده و با شرکت در تظاهرات خواستار اعلام هشت ساعت کار در هر روز شدند. پس از آن روز نیز سرکوب حکومت۱ مانع از آن شد که کارگران بتوانند بار ديگر چنين مراسمی را برگزار نمايند. اما در سال ١٨٨٨ کارگران مصمم بار ديگر اعلام کردند که در روز اول ماه مه سال بعد چنين بزرگداشتی را برگزار می‌کنند.

درخلال اين مدت جنبش کارگری اروپا نيز تکامل يافته و پوياتر شده بود. اين جنبش توانسته بود در کنگرۀ بين‌المللی کارگری سال ١٨٨٩ به نقطهٔ اوج خود برسد. در اين کنگره که ۴۰۰ نماينده کارگران را گردهم آورده بود، هشت ساعتِ کاری در هر روز در اولویت تصمیمات قرار گرفت. لاوين، يکی از نمايندگان سنديکای کارگری فرانسه از شهر بوردو، پيشنهاد کرد که برای تحقق اين خواسته، روزی به‌عنوان روز تعطيل عمومی کارگران اعلام شود. در پی اين پيشنهاد، نمايندگان کارگران ايالات متحده آمريکا گفتند رفقای آنان تصميم گرفته‌اند که روز اول ماه مه را به‌عنوان چنين روزی اعلام کنند، کنگره نیز تصميم گرفت که اين روز را به‌عنوان روز تعطيل عمومی کارگری اعلام نمايد.

به واقع اين بار نيز، مانند ٣٠ سال پيش ازآن دراستراليا، خواست کارگران عملاً مختص به يک دوره بود. تصميم کنگره آن بود که کارگران تمامی جهان روز اول ماه مه ١٨٩٠ برای مطالبۀ هشت ساعت کار روزانه، دست از کار کشيده و تظاهرات کنند و بنا نبود که اين عمل در سال‌های بعد نيز تکرار گردد. پيش‌بينی نمی‌شد که این پیشنهاد چه‌قدر موفق خواهد شد و بین کارگران جهان مقبولیت می‌یابد؛ اما کافی بود که بزرگداشت روز اول ماه مه يک بار در سال ١٨٩٠ برگزار شود تا همه به اين جمع‌بندی برسند که اين بزرگداشت بايد سالانه و هميشگی باشد.

روز اول ماه مه نخست به دلیل مطالبۀ هشت ساعت کار روزانه بود؛ اما کارگران پس از دستيابی به اين خواسته نيز دست از بزرگداشت اين روز نخواهند کشيد. تا زمانی‌که مبارزهٔ کارگران عليه سرمايه‌داری و دولت‌های نمايندۀ آن ادامه دارد، تا زماني‌که خواسته‌هايی از کارگران باقی است که بايد به تحقق درآيند، بزرگداشت اين روز در هر سال، مطالبۀ اين خواسته‌ها خواهد بود. اما حتی زمانی ‌که دوران بهتری فرارسد و طبقۀ کارگر در تمامی جهان به آزادی خود دست يافته باشد، حتی در آن زمان هم بدون شک بشريت به ياد مبارزات و جانبازی‌های گذشته، به بزرگداشت روز اول ماه مه خواهد پرداخت.»

سرانجام در چهار ژوئیه ۱۸۸۹، یعنی ۱۳۳ سال پیش، کنگرۀ بین المللی کارگران در پاریس، با پیشنهاد نمایندۀ امریکا بوش، روز اول ماه مه را به عنوان بزرگذاشت یاد کارگران جان باختۀ شیکاگو، روزهمبستگی بین المللی کارگران اعلام نمود. بدین ترتیب روز کارگران جهان، بر شطی از خون آنان بنیاد گشت. رژیم‌های ارتجاعی در ابتدای امر با برگزاری این روز در کشورهای‌شان مخالفت کردند. اما پافشاری کارگران، آنان را به عقب نشینی واداشت و ماه مه در کلیۀ کشورهای جهان روز همبستگی کارگران اعلام گردید.

بی شک چنین مبارزۀ تاریخی برای کارگران کشورما از ابتدای شکل‌گیری سطحی از پیدایش واحدهای تولیدی از سال‌های ۱۳۰۰ به اینطرف سابقۀ تاریخی پر نشیب و فرازی را با خود یدک می‌کشد که بازتاباندن برگ و برگ اسناد آن، خود سیاهۀ پرشماری را پیش پای ما می‌گذارد.

چه می‌توان کرد؟

امروز همچون گذشته، سیاست ضد کارگری قدرت حاکم درایران، طی بیش از چهاردهه بعد از انقلاب بهمن، خاصه دردوره دشواررشد کووید ۱۹وگستردگی دوران کرونا و همچون نظام پیشین، همواره براساس تطمیع، تحمیق، تهدید و سرکوب، سرکوبگری فزون‌تر؛ دزدی، اختلاس و رشد بلا منازع مافیای در قدرت استوار بوده است.

اول ماه مه (۱۱ اردیبهشت) روزتجمیع همۀ نیروهای مطالبه‌گر و همگرایی حول حداقل اشتراکات آنان  باید تلقی گردد تا «راهزن، آنچه را که ربوده، رها کند و در این نبرد نهایی همۀ نیروها به هم گرد آیند و این مبارزه را به سرانجامی واقعی‌تر رسانند». اگر این تجمیع (وحدت و تشکیلات) فراهم آید، در اینجا صحنۀ رودررویی بین نیروی کار و سرمایه، بین زحمتکش و چپاولگر، قدرت نمایی آرایش نیرو می انجامد و ادامه یورش‌های خونین و تحمیل آن به کل حیات جامعه ممکن نمی‌گردد. امروز جنبش علنی رو به تزایدی راه افتاده و می‌رود که مسیر راهیابی خود را در علنیت این مبارزه پیدا کند؛ شاهد این ادعا: اعتصاب بزرگ و پرطنین کارگران پیمانی نفت - گاز و پتروشیمی در مقابل پیمانکاران به وسعت جغرافیای مناطق نفتی کشوروتداوم آن از خرداد سال ۱۴۰۰ به این سو و یازده حرکت سراسری معلمان طی سال  گذشته و سایر تحرکات میدانی درون کشور، که پیشروی جنبش، پرقدرت‌تر و پرصلابت‌تری را، درتداوم مطالبات بی پاسخ مانده ازجانب حاکمیت را پیش روی خود داریم و به عبارتی آنچه در سال ۱۴۰۰ دیدیم و آنچه امروز پیش پای جامعه است، نشانۀ آشکار رو در رویی‌هاست.

برای ما روشن است و باید بی تعارف گفت: خود کارگران دریافته‌اند در شرایط کنونی با مشکل پراکندگی مواجهند و این مسئله خود هشداری است که علی‌رغم ادامه کاری و ازخود گذشتگی در مبارزه و علی‌رغم اعلام همبستگی وهمدلی آشکار و واقعی میان فعالان جنبش‌های اجتماعی، بدون یک همکاری جدی و سازمان‌یافته و سراسری درمیان تمامی کارگران و زحمت‌کشان، دراساس آنان قادربه مقابله با سیاست‌های ضد کارگری و تغییر شرایط موجود نخواهند بود. این دورۀ دشوار از طریق فرمان به ما بپیوندید تا شما را از طریق سازمان و حزب و ایدئولوژی واحد رستگار گردانیم، یا اینکه پاسخگویی به نیازهای جنبش کارگری و مطالباتی در محور تلاش برای شکل دادن به این و آن آلترناتیو به سرآمده تعریف می گردد. در مقابل این جایگزینی از بالا، اساس کار ما، پیوند همۀ نیروهای داخل و خارج برای تقویت همفکری‌‌ها وگسترش مراودۀ فکری و داد و دهش گسترده‌تربرای پیشبرد مبارزۀ فزونتر میدانی در خود میدان رخدادهاست.

در اساس از یک سو، شیوۀ کار توامان ما باید برپایۀ تبلیغات سازماندهی محور و از سوی دیگر، این سازماندهی باید معطوف به خود اردوی پرشمار کار در سیالیت مبارزه‌ای باشد که خود کارگران و زحمتکشان اسباب رزم آنرا فراهم آورده باشند واین آن نکتۀ مهمی است که باید در سال ۱۴۰۱ اساس کار باشد.

ما معتقدیم در شرایط حاضر یک حزب بزرگ بر پایۀ مطالبات بی پاسخ مانده، به شکل خود بخودی، که بتواند همۀ نیروهای اجتماعی موجود را متحد بکند، در اساس وجود ندارد، بنابراین لازم است که برای متمرکز شدن بر این پراکندگی و تفرق موجود، وسعت بخشیدن به عنصرهمبستگی‌‌ها، همپوشانی‌ها، همصدایی‌های تمامی لایه‌های نیروی کار در مضمون همگرایی‌های وسیع و موردی، بر پایۀ فصل مشترکات موجود میان بخش‌های مختلف کارگران- کارمندان و مزدبگیران، معلمان، بازنشستگان، زنان، پرستاران، بهیاران، دانشجویان و بیکاران، بیش از پیش ضرورت پیدا می‌‌کند  که در بخش اول یادداشتم با تاکید یاد آورگشتم*.

اعتصاب بزرگ سراسری کارگران پروژه‌‌ای نفت و گاز و پتروشیمی پالایشگاه‌‌های درون کشور را باید به تداوم درآمیزی نّه پرطنین مردم به هستی مالکیت چپاولگر موجود و مافیای درقدرت و گزینش قاضی مرگ بر رأس دستگاه اجرایی دولت و نمایش حرکت‌‌های کف خیابان و حرکات میدانی مبدل نمود. درهم آمیزی سطوح مختلف اعتراضات درحرکت‌‌های کف خیابان، راه اعمال قدرت و پیشروی طبقۀ ما است. به موازات آن نیاز به همگرایی جنبش‌های اجتماعی و لایه‌های گوناگون معترض طبقۀ کارگر و حقانیت بخشیدن به استقلال جنبش محیط کار الزامی است. صدور بیانیه‌‌های شعاری، جعلی و اطلاعیه‌‌های قالبی به نام طبقۀ کارگر و به نیابت از کارگران تلاشگر پروژه‌ای و یا کارگران اعتصابی پیمانی نفت، با هدف مصادرۀ اعتبار اعتصابات به نفع حزب، سازمان و یا جناح سیاسی ورشکستۀ معینی، کاری ناشایست و به زیان کارگران اعتصابی و مخدوش کردن این صف مبارزاتی است.

آنچه در سال ۱۴۰۰ دیدیم و آنچه امروزپیش پای جامعه است، نشانۀ آشکار رودررویی‌ها را به نمایش می‌گذارند. ضرورت پیوند جمعی و تقویت همگرایی در عمل، نه وظیفه‌ای در میان وظائف دیگر، بلکه حلقۀ اصلی کار سازمان‌دهی در جامعه و در بین کارگران و زحمت‌کشان است. بدون هماهنگی و رفتن به سوی ایجاد نهادهای همکاری و سراسری برای هدایت مشترک جنبش‌های مطالباتی، قدرت این حرکات شجاعانه و پیگیر اعتراضی – مطالباتی به هدر می‌رود و راه برای سرکوب آن‌ها هموارتر می‌شود. تلاش برای همگرایی میان مبارزات پراکنده و گسترش همبستگی این مبارزات در سال پیش‌رو، ضرورتی فوری و حیاتی خواهدبود.پاسخگوی به این ضرورت در آستانۀ روز جهانی کارگر (۱۱اردیبهشت) روز معلم (۱۲ اردیبهشت) بیش ازهر موقع خود را نشان می‌‌دهد.   

امروز درهم شکستن تردیدها در ناکارآمدی نظام، با پیشروی جنبش مطالباتی که صدایش از هر سو شنیده می‌شود تعریف می‌گردد و اول ماه مه (۱۱اردیبهشت) امسال می‌بایست با قدرت بیشتر از پیش پا پیش بگذارد. من بارها به قلم آوردم، هیچ نیرویی به تنهایی فاعل این مبارزه نخواهد بود؛ بلکه چنانچه همۀ نیروهای مطالبه‌گر، که برای دفاع از آزادی و برابری حیات و حرمت زندگی از یوغ بردگی کارمزدی مبارزه می‌کنند، چنانچه به شکل توامان برنامه ریزی نمایند و یکی گردند و سازماندهی حرکت میدانی کار بر پایۀ حداقل‌ها، مبنای کار قرار گیرد، تا حدی نتایج مطلوب فراهم می‌‌آید.

باید با صدای بلند یاد کرد؛ انجام تظاهرات اول ماه مه (۱۱ اردیبهشت) همان طور که در سال گذشته شاهد بودیم، در کشوری مانند ایران، که در ظرف اختناق سیاسی شدید و بی مانندی به سر می‌برد، علیرغم شرایط کرونایی حاکم، در تهران، کردستان و جنوب ایران به شکلی خود را نمایاند و در نوع خود عملی خارق العاده بود. اما امروز هیچ حرکتی را نباید با آغاز دورۀ گذشته‌اش سنجید. علی‌رغم تهاجم به تجمع اول ماه مه (۱۱اردیبهشت) سال گذشته، در طی سال، ما شاهد صدها تجمع بزرگ وگاه سراسری جنبش معلمان بودیم. ما در کنار شکست‌ها،عقب نشینی‌ها، سرکوب گری‌ها، شاهد پیروزهایی هم بودیم. نباید یادمان برود در شرایط امروز، هر سطح پیروزی تنها در سایۀ اتحاد، اتفاق تمامیت اردوی میلیونی کار به دست می‌آید و ادامۀ همین وحدت است که می‌تواند هدف نهایی‌تری از پیشروی را میسر نماید.

شراره‌های سرخ اول ماه مه (۱۱اردیبهشت)، روزهمبستگی کارگران، نه تنها در میادین، خیابان‌ها، کوچه و پس کوچه‌ها و محلات کارگری و حاشیۀ شهر که زحمتکشان درکنارهم می‌زیند، بلکه در شرایط فعلی لازم است به درون تمامی نیروهای مطالبه‌‌گر راه یابد. باید به سوی هم بشتابیم و آغوش بگشاییم . فرصت زیادی نیست.

…هرچند اکنون به وضوح نمی‌توانیم شادی کنیم
و نمی‌توانیم درآرامش به سوی هدف‌های نجیب خویش گام برداریم
با این همه، ما خداوند سرنوشت خویشیم، بهاریم، جوانی هستیم، سپیده دمیم!
و نخستین روز مه، روز ماست، از آن ِ ماست *

منبع:

* بزرگداشت روز اول مه چگونه آغاز شد؟  بازنشر یادداشتی از رزا لوکزامبورگ به مناسبت روز جهانی کارگر از شمارۀ ۲۵ ماهنامۀ گيلانˇاؤجا

https://awjamag.blog.ir/post/36

* « ... اگر فعالان ما در زندانند. اگر کنشگران خیابانی ما احضارمی‌شوند، اگر همسان‌سازی برای سطوح مختلف نیروهای اجتماعی خواست مشترکی است و اگر امر بالا بردن دستمزد بر پایه‌ی نرخ تورم نقطه به نقطه و گرانی سبدمعیشت زندگی، دشواری امنیت شغلی، بازگشت برسرکارکارگران اخراجی، خواست‌های اساسی و مشترک همه‌ی مزد و حقوق بگیران جامعه‌ی هشتاد و پنج میلیونی ما است، لذا پاسخگویی به همه‌ی این مطالبات یا همه‌ی این دردهای مشترک، هرگز جداجدا درمان نمی‌شود! و دست یابی به این همه‌ی مطالبات مشترک، بدون رزم مشترک، ممکن نیست!» از یادداشت: به استقبال اول ماه مه ۱۰۴۱ بشتابیم! (بخش اول(

http://karegari.com/maghalat/2022/03/29/Aval_Maj_1401_1.pdf

* کتاب جمعه، شماره۳۳ ، اردیبهشت ۱۳۵۹، ص۲۵