ایران در آئینه آمار(۲۸۹)

يكشنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۱ برابر با  ۱۳ نوامبر ۲۰۲۲

تهیه و تنظیم از مریم اسکوئی

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

یک چهارم کشاورزان ایران در هفت سال گذشته بیکار شده‌اند

صندوق بین‌المللی پول: رشد اقتصادی جهان نصف و تورم دو برابر می‌شود

رشد ۴۵.۷ درصدی قیمت مسکن در شهریورماه امسال

شتاب گرانی در ایران: تورم شهریور از ۴۲ درصد گذشت

کل دستمزد روزانه برابر با یک مرغ

ایران نزدیک به «یکصد هزار» نیروی پرستار کمبود دارد

۲۲ بهمن : آمار رسمی: یک چهارم کشاورزان ایران در هفت سال گذشته بیکار شده‌اند

در حالی که در یک دهه اخیر مناطق مختلف ایران صحنه اعتراضات کشاورزان بوده، یک روزنامه به نقل از آمارهای مرکز آمار ایران از بیکار شدن یک چهارم کشاورزان کشور طی هفت سال گذشته خبر می‌دهد.

روزنامه فرهیختگان روز یکشنبه ۲۲ آبان به نقل از گزارش مرکز آمار ایران از آمارهای مربوط به اشتغال در بخش کشاورزی ایران نوشت که بین سال‌های ۱۳۸۴ تا تابستان ۱۴۰۱ تعداد شاغلان بخش کشاورزی ایران با کاهش ۱.۳ میلیون نفری، از پنج‌میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به سه ‌میلیون و ۷۶۳ هزار نفر رسیده است.

در همین سال‌ها، بیکاری کشاورزان در ایران، پدیده مهاجرت از روستاها به حاشیه شهرها و گسترش حاشیه‌نشینی را افزایش داده است.

به طوری که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در حالی که استان خوزستان یکی از حاصلخیزترین استان‌های ایران از نظر کشاورزی بوده، اکنون بیشترین آمار مربوط به حاشیه‌نشینی در کشور را داراست.

فرهیختگان نوشت طبق برآوردها، جمعیت حاشیه‌نشین و ساکن سکونتگاه‌های غیررسمی در سال ۱۴۰۰ در سراسر ایران ۱۴ میلیون نفر تخمین زده شده و خوزستان با یک ‌میلیون و ۷۵۰ هزار نفر، در رتبه اول قرار دارد.

پس از خوزستان، خراسان ‌رضوی با اختلاف حدود ۱۰ هزارنفری در رتبه دوم، استان تهران با ۱.۶ میلیون نفر و استان البرز نیز با نزدیک به ۱.۲ میلیون نفر حاشیه‌نشین در رتبه‌های بعدی فهرست حاشینه‌نشینی در ایران هستند.

در تابستان ۱۴۰۰، بر اساس گزارش‌های و ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، تجمعات شهروندان در اعتراض به بحران آب در ۱۱ شهر استان خوزستان برگزار شد.

قبل و بعد از آن نیز، در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری گروهی از کشاورزان و دامداران با برگزاری تجمع و راهپیمایی به «بی آبی، تامین نشدن حقابه و خسارت ناشی از خشک شدن مزارع و اتلاف دام‌هایشان» اعتراض کردند که با مداخله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی مواجه شدند.

در حالی که در سال‌های اخیر مطبوعات ایران از پدیده‌های «اتوبوس‌خوابی»، «اجاره دادن پشت‌بام‌ها» و «گورخوابی» خبر داده‌اند، روزنامه فرهیختگان به نقل از مسئولان شهری نوشت: «افزایش جمعیت در اطراف و حاشیه آرامستان‌ها باعث نامتعادل شدن رشد و توسعه شهری، بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، افزایش آمار جرم و جنایت و... شده است.»

۲۰ مهر : صندوق بین‌المللی پول: رشد اقتصادی جهان نصف و تورم دو برابر می‌شود

صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود می‌گوید رشد اقتصاد جهانی در سایه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و اوج‌گیری قیمت‌های انرژی از شش درصد در سال گذشته به ۳.۲ درصد در سال جاری و ۲.۷ درصد در سال آینده کاهش خواهد یافت.

بر اساس این گزارش که عصر سه‌شنبه، ۱۹ مهرماه، در سایت این نهاد بین‌المللی منتشر شد، آمریکا، چین و کشورهای حوزه یورو بیشترین کاهش شتاب رشد اقتصادی را خواهند داشت.

این گزارش می‌افزاید تورم جهانی نیز از ۴.۷ درصد در سال گذشته به ۸.۸ درصد در سال جاری خواهد رسید.

رشد اقتصادی خود روسیه در سال جاری منفی ۳.۴ درصد و در سال آینده منفی ۲.۳ درصد خواهد بود.

در گزارش قبلی این نهاد بین‌المللی در ماه ژوئیه پیش‌بینی شده بود که اقتصاد روسیه در سال جاری حدود ۷ درصد و در سال آینده بیش از ۱۲ درصد کوچک شود، اما صندوق در گزارش جدید خود با اشاره به ادامه صادرات نفت و ثبات در تقاضای داخلی روسیه می‌گوید اقتصاد این کشور کمتر از آن چیزی که پیش‌بینی می‌شد، کوچک خواهد شد.

این گزارش می‌افزاید تورم در روسیه از ۶.۷ درصد در سال گذشته به ۱۳.۸ درصد در سال جاری خواهد رسید.

۱۴ مهر : رشد ۴۵.۷ درصدی قیمت مسکن در شهریورماه امسال 

بر اساس این گزارش، قیمت مسکن در شهریور نسبت به مردادماه نیز ۳.۳ درصد رشد داشته است.

طبق این گزارش، میانگین وزنی قیمت یک متر مسکن در تهران به بیش از ۴۶ میلیون تومان رسیده و رکورد تاریخی جدیدی شکسته است.

میانگین وزنی قیمت مسکن عبارت است از مجموع ارزش معاملات کل خانه‌های معامله شده تقسیم بر مجموع متراژ آن‌ها.

نکته دیگر در گزارش مرکز آمار، افت چشمگیر معاملات خرید مسکن است، بطوری که در شهریورماه امسال ۵ هزار و ۱۵۰ ملک مسکونی در تهران معامله شده است که حاکی از افت ۲۵ درصدی حجم معاملات نسبت به مردادماه است.

۲ مهر : شتاب گرانی در ایران: تورم شهریور از ۴۲ درصد گذشت 

شتاب قیمت‌ها در ایران ادامه دارد و نرخ تورم سالانه در شهریور ماه از ۴۲  درصد هم گذشته است.

مرکز آمار ایران شاخص‌های قیمت برای شهریور را منتشر کرده است که بنا به آن تورم سالانه شهریور ۴۲.۱  بوده است. تورم مرداد ماه هم کمی کمتر و ۴۱.۵ درصد بود.

از سال ۱۳۹۸ به این سو نرخ تورم پیاپی بالای ۳۰ درصد بوده است.

ابراهیم رئیسی با وعده تک‌رقمی کردن نرخ تورم و ریشه‌کنی فقر مطلق تا پایان سال ۱۴۰۰ به قدرت رسید. اما با گذشت یک سال از ریاست جمهوری او، شعارهایش درباره تورم و فقر مانند وعده‌اش برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی بی‌نتیجه مانده بدون آنکه کسی در دولت پاسخگو باشد.

مطابق اعلام مرکز آمار ایران تورم در مناطق روستایی شدیدتر از مناطق شهری ایران است و نرخ تورم شهری و روستایی به ترتیب ۴۱.۵ درصد و ۴۵.۳ درصد گزارش شده‌اند.

نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات، ۷۵.۴ درصد گزارش شده است. یعنی ایرانیان در شهریور ماه به طور متوسط برای خرید میزان مشابهی از خوراکی و نوشیدنی بهایی بیش از سه چهارم شهریور سال گذشته پرداخته‌اند.

بنا به تازه‌ترین گزارش بانک جهانی از امنیت غذایی در کشورهای مختلف، ایران پس از لبنان، زیمباوه و سری‌لانکا بالاترین تورم مواد غذایی را در جهان دارد.

۳۱ شهریور : کل دستمزد روزانه برابر با یک مرغ

براساس آخرین محاسبات، سبد معیشت خانوارهای متوسط کارگری حدود ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است و یک شکاف عظیم میان هزینه‌های زندگی و دستمزد وجود دارد؛ این شکاف بیش از ۶۳ درصد است.

در این شرایط، توان خرید گوشت مرغ برای کارگران به کم‌ترین میزان ممکن رسیده است؛ فرض کنیم مرغ در بهترین حالت با قیمت کیلویی همان ۶۰ هزار تومان در بازار پیدا شود؛ برای خرید یک مرغ سه کیلوگرمی، باید ۱۸۰ هزار تومان پرداخت (قیمت‌های در دسترس با احتساب کیلویی لااقل ۶۵ هزار تومان نزدیک ۲۰۰ هزار تومان است)؛ حداقل دستمزد روزانه‌ی کارگران در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۴۰ هزار تومان است؛ اگر مزایای مزدی مثل حق مسکن، حق اولاد و سنوات را به این رقم بیفزاییم، با فرض اینکه تمام کارگران مشمول حتماً این مزایا را دریافت می‌کنند، دستمزد روزانه حداکثر به ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد. بنابراین پول خرید یک مرغ سه کیلویی که در بهترین حالت با احتساب قیمت رسمی، ۱۸۰ هزار تومان و قیمت‌های غیررسمی حدود ۲۰۰ هزار تومان است، برابر با مزد روزانه‌ی یک کارگر است؛ یعنی یک کارگر اگر تمام مزد یک روز خود را بدهد، در نهایت می‌تواند یک مرغ بخرد و به خانه ببرد.

فاصله‌ی ۶۳ درصدی دستمزد و هزینه‌های زندگی

بنابراین از همین تناسب ساده می‌توانیم بفهمیم که سبد خوراکی‌های ماهانه‌ی کارگران رشد چند برابری داشته است؛ قیمت مرغ که جزو کالاهای پروتئینی در دسترس و ارزان‌تر است، از دستمزد روزانه‌ی کارگران بالا زده، بنابراین چه اتفاقی برای سبد معیشت خانوارهای کارگری افتاده؛ نرخ هزینه‌های زندگی در میانه‌ی شهریورماه چند است؟ فرامرز توفیقی (رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) که محاسبات ماهانه‌ی سبد معیشت خانوارهای کارگری را با مبنا قرار دادن سبد خوراکی‌های خانوار و اعمال یک ضریب انجام می‌دهد، در پاسخ به این سوالات به ایلنا می‌گوید:

«ادعای مهار تورم صحت ندارد؛ شیب تورم همچنان مثبت است؛ وقتی به راحتی اعلام می‌کنند قیمت رسمی مرغ کیلویی ۶۰ هزار تومان است، آیا به این فکر کرده‌اند که درآمد روزانه‌ی یک کارگر فقط ۲۰۰ هزار تومان است؟ امروز براساس آخرین محاسبات، سبد معیشت خانوارهای متوسط کارگری حدود ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است و یک شکاف عظیم میان هزینه‌های زندگی و دستمزد وجود دارد؛ این شکاف بیش از ۶۳ درصد است. باید قبل از آزادسازی قیمت‌ها به این مسائل فکر می‌شد.»

او ادامه می‌دهد: تئوریسین‌های اقتصادی باید توضیح بدهند که چطور یک کارگر می‌تواند با دستمزد روزی ۲۰۰ هزار تومان و یارانه نقدی ناچیز، همه‌ی مولفه‌های سبد معیشت را تامین کند؛ اساساً یارانه ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزارتومانی چگونه محاسبه شده؛ کجای افزایش هزینه‌های زندگی باید با این رقم پوشش داده شود؛ نکته اینجاست که اگر هزینه‌های واقعی مسکن و اجاره خانه را محاسبه کنیم، نرخ سبد معیشت از ۱۷ میلیون تومان هم بیشتر می‌شود؛ توضیح بدهند وعده‌ی «سالی یک میلیون مسکن» چه شد؛ در این یکسال چند خانه ساختند و به کارگران و مستاجران دادند؟

به گفته وی، بیش از ۶۳ درصد جمعیت کشور، حتی نصف هزینه‌های زندگی را نمی‌توانند تامین کنند اما متاسفانه «معیشت» از عرصه‌ی گفتمان اصلی فرادستان به کلی خارج شده است.

تورم ۹۰ درصدی سبد معیشت در شش ماه

یک خانواده‌ی سه نفره کارگری امروز اگر ماهی ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان درآمد ثابتِ ماهانه داشته باشد، می‌تواند از عهده‌ی مخارج زندگی بربیاید، اجاره خانه بدهد، ماهی چند کیلو گوشت و مرغ بخرد، هزینه‌های آموزش و درمان را تامین کند و چرخ زندگی را تا اندازه‌ای بگرداند؛ اما فاصله‌ی دستمزد حدود ۷۰ درصد کارگران شاغل با این رقم حداقلی، بیش از ۶۳ درصد است.

 محاسبات نشان می‌دهد در طول شش ماه ابتدای سال، سبد معیشتِ حدوداً ۹ میلیون تومانی به رقم ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده است و این یعنی تورم ۹۰ درصدی تمام هزینه‌های زندگی. آیا این تورم ۹۰ درصدی قرار است با یارانه ۳۰۰ یا نهایت ۴۰۰ هزار تومانی جبران شود؟

۲۷ شهریور : ایران نزدیک به «یکصد هزار» نیروی پرستار کمبود دارد

روزنامه «دنیای اقتصاد» روز ۲۰ شهریور با انتشار گزارشی بر اساس آماری که منبع آن را اعلام نکرده است، از مهاجرت «۱۶۰ متخصص قلب طی یک سال گذشته» از ایران خبر داده و نوشته بود که طی چهار سال اخیر «۱۶ هزار پزشک عمومی» هم از کشور مهاجرت کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، «۳۰ هزار کادر درمان» نیز طی یک سال گذشته از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست گواهی حسن سابقه (گود استندینگ) ارائه کرده‌اند که «مقصدشان عمان بوده است».

این در حالی است که بنا به اعلام قبلی وزارت بهداشت، ایران با کمبود «حدود ۱۸ هزار پزشک عمومی» مواجه است.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران نیز اواخر خرداد امسال گفته بود که پارسال چهار هزار و ۲۷ پزشک ایرانی درخواست دریافت عدم سوء پیشینه کرده‌اند که البته ممکن است همه آن‌ها هنوز از ایران خارج نشده باشند.

اخیراً «رصدخانه مهاجرت ‌ایران» نیز با انتشار گزارشی اعلام کرده بود که ۷۳ درصد پزشکان و پرستاران ایرانی و نزدیک به ۶۰ درصد استادان دانشگاه و دانشجویان ایرانی تمایل به مهاجرت دارند.

بر اساس این گزارش، ۵۹ درصد دانشجویان و ۶۹ درصد استادان و محققان ایرانی به‌دلیل «مسائل اقتصادی» به دنبال مهاجرت از ایران هستند.