اعتراضات توده ای پس از انتخابات و پیام آن

رضا سپیدرودی

ظرف یک هفته از 16 تا 23 تیر چنانچه خبرها و گزارش های رسانه ها نشان می دهد حداقل 9 مورد اعتراض، تحصن، تجمع و در مواردی رویارویی و درگیری با نیروهای انتظامی و امنیتی در شهرهای مختلف کشور صورت گرفته است. عدم وجود امکانات اولیه زندگی در محل سکونت، افزایش قیمت دارو و هزینه های درمان بیماران مبتلا به نقص ایمنی، پائین بودن سطح دستمزد، اعتراض به تصمیات دولت در حوزه بهداشت و در حوزه تقیسمات منطقه ای و جغرافیایی، محرومیت از دسترسی به آب آشامیدنی، نپرداختن حق بیمه، نپرداختن دستمزد و اعتراض به اخراج از کار دلایل این اعتراضات بوده اند. همین دلایل چند نکته را نشان می دهند:

 اولا: در حالی که سیاست های حاکمیت، کشور را به لپه پرتگاه کشانده، بحران ناشی از فرسودگی، ناکارایی و محرومیت های زیرساختی از آب و برق و شبکه فاضلاب تا شبکه حمل و نقل و گازرسانی به مرزهای غیرقابل تحملی رسیده است. وقتی مردم حتی برای غسل مردگان خود آب  ندارند و در شهرک ها از حداقل امکانات زیربنایی زندگی برخوردار نیستند، معلوم است که چاره ای جز اعتراض برایشان نمی ماند.

ثانیا: برخی از حوزه های اعتراض بویژه در زمینه دستمزدها، اخراج از کار یا هزینه های بهداشتی و درمانی فاصله بسیار مهمی میان خواست معترضین و پیش نیازهای تامین این خواست ها را نشان می دهد. به عنوان نمونه در حال حاضر مطابق آمارها بیش از 70 درصد هزینه های درمان بر دوش مردم افتاده است و بیماری به عاملی در سقوط سطح زندگی خانوارها به زیر خط فقر تبدیل شده است، اما تا زمانی که تحریم های اقتصادی راه ورود دارو را بسته و کمبود دارو به رونق کار دلالان دارو و سه برابر شدن قیمت داروهای حیاتی منجر شده، روشن است که با یک یا دو حرکت اعتراضی از سوی جمعی از بیماران خاص و خانواده های آنها در برابر مجلس، مشکل قیمت های سر به فلک کشیده داروهای حیاتی وارداتی حل نمی شود. کاملا روشن است که برای خامنه ای و امنیتی هایش که با سیاست های خود طناب تحریم های مرگبار اقتصادی را به گردن مردم ایران انداخته اند، ذره ای اهمیت ندارد که چه تعداد از بیماران خاص در اثر نبود دارو یا ناتوانی در خرید داروهای گران قیمت تحریم شده جان خود را از دست بدهند. مهم ترین خاصیت سیاست مرگبار آنها این است که کار شبکه های قاچاق دارو یعنی تجارت مرگبار با سلامتی مردم را رونق دهند. نه فقط در زمینه دارو که در مورد دستمزدهای معوقه هم همین فاصله بین مطالبه و پیش نیازهای تامین آن عمل می کند. کارگران تراکتورسازی تبریز یا کارگران اخراجی فولاد زاگرس ممکن است با چند روز اعتصاب و تحصن بتوانند موقتا کارفرما را به پرداخت دستمزدهای معوقه یا لغو حکم اخراج وادار کنند، ولی در شرایطی که بیش از نیمی از صنایع  کشور در اثر بحران اقتصادی و تحریم ها از کار افتاده و کسانی که دست در دست اختلاس گران سه هزار میلیارد تومانی، عملا جز خزانه ای ورشکسته چیزی باقی نگذاشته و دارایی های ملی را به یغما برده و یا شبیه نمایشگاه تهران بذل و بخشش کرده اند، عملا چشم اندازی جز گسترش پدیده دستمزدهای معوقه در برابر کارگران و مزدبگیران وجود ندارد.

در واقع اعتراضات یک هفته اخیر هم ریشه های عمیق بحران جاری و وابستگی همه جانبه آن به نظام حاکم بر کشور را نشان می دهد، هم اهمیت پیگیری اعتراضات مردم تا سطح یک جنبش پیوسته مطالباتی را. جای تردیدی وجود ندارد که بخشی از این اعتراضات تا پیش از انتخابات اخیر و رای اعتراضی مردم در انتخابات نیز به تناوب صورت می گرفته است، با این حال فضای پس از انتخابات در شکل گیری برخی از آنها و هم چنین در اطلاع رسانی در مورد اصل و دامنه حرکت های مردم بی تاثیر نبوده است. البته باید در نظر داشت که از همان فردای انتخابات، اصولگرایان شکست خورده از جهتی و اصلاح طلبان و وابستگان رفسنجانی از جهتی دیگر همراه با خود حسن روحانی، مردم را به صبر و انتظار دعوت کرده اند. آنها در حالی که خودشان نقدا و بدون هیچ صبر و انتظار به چانه زنی و مشاجره با هم برای سهم بردن از قدرت دولتی مشغولند،از مردم انتظار دارند تا آینده ای نامعلوم منتظر بمانند که شاید روحانی گوشه ای از وعده های انتخاباتی خود را عملی کند. بنابراین پیام مهمی که اعتراضات هفته اخیر در خود دارد این است که بدون حضور فعال و سازمان یافته معترضان انتخاباتی و اتحاد عمل پایدار با تحریم گرایان در چهارچوب نهادهای مستقل مدنی و بدون تبدیل اعتراضات پراکنده به جنبش پیگیرمطالباتی راهی برای بهبود شرایط و انجام تغییرات اساسی وجود ندارد.