تکرار یک فاجعه،  بازگشت طالبان، خنجری از پشت

صادق افروز

کابل، آخرین شهر تسخیر نشده ی افغانستان نفس های آخر خود را می کشد. جنگجویان طالبان به پیرامون شهر رسیده اند . اشرف غنی بدون هیچگونه مقاومتی کشور را به مقصد نامعلومی ترک کرده است.  آمریکایی ها و اروپایی ها،  دیپلمات ها و مترجمان و همکاران خود را از کشور خارج می کنند. شهروندان معمولی افغانستان به حال خود رها شده اند. دولت اشرف غنی حتی برای فرار شهروندان هم تدارکی ندیده بود. اوضاع بسیار وخیمی است.  مادران و پدران نگران سرنوشت فرزندان بویژه دختران خود هستند و نمی دانند به کجا بگریزند. بانک ها پولی در بانک ندارند و کسانی که راه مهاجرت و فرار را در پیش گرفته اند با بانک های بسته و تعطیل مواجه می شوند.

برخلاف طیف های سیاسی راست ایرانی که مردم کوزوو را مثال می زدند که روی پشت بام ها می رفتند و دعا می کردند بمب افکن های آمریکایی بمب هایشان را در کوزوو پایین بیندازند٬ مردم افغانستان با تجربه بیست سال حضور نظامی سربازان آمریکایی و دیگر کشورهای عضو ناتو، امیدی به دخالت نظامی دنیای سرمایه داری ندارند. بیست سال حضور نظامی نه تنها طالبان را ریشه کن نکرد، بلکه به آن قدرت بیشتری بخشید. این حضور با اتکا به مناسبات قومی و ماقبل سرمایه داری فساد گسترده ای را موجب شد تا بخش قابل توجهی از توده های مردم در خلا سازمان های دمکراتیک و توده ای به طالبان روی بیاورند .

از چندی قبل آمریکایی ها و کشورهای اروپایی درگیر در افغانستان به این واقعیت پی برده بودند که دولت اشرف غنی آینده ای ندارد و دیر یا زود سرنگون خواهد شد . ملاقات های متعدد سران طالبان با مقامات آمریکایی و کشورهای خلیج فارس و جمهوری اسلامی و چین و پاکستان نشانگر آن بود که طالبان آینده ی افغانستان را در دست خود می بینند. آنچه از آن با عنوان مذاکرات صلح بین طالبان و دولت افغانستان یاد می شد در واقع امر چیزی نبود جز مقدمات تسلیم دولت افغانستان به طالبان و در اختیار گذاشتن کشور به آنها.  در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ سرانجام پس از چند سال مذاکره بین مقامات آمریکایی و طالبان طرفین به توافق رسیدند و توافقنامه ی "صلح" را امضا کردند . مقامات آمریکایی که این توافقنامه های تسلیم را امضا می کنند باید به مردم خود توضیح بدهند که آیا ورود نظامی به افغانستان از ابتدا اشتباه بوده یا نه. آیا دادن بیش از ۲۰۰۰ هزار قربانی و هزاران مجروح در افغانستان تنها یک اشتباه محاسباتی بوده است؟ امروزه خبرگزاری ها صحنه خروج متحدین آمریکا در ویتنام را از پشت بام سفارت خانه آمریکا در سایگون یادآوری می کنند و آن را با صحنه های خروج از افغانستان مقایسه می کنند .اگرچه فرار همکاران افغانی امریکا صحنه ی فرار از پشت بام سفارت در سایگون را تداعی می کند، ولی این مقایسه ی صحیحی نیست. در سال ۱۹۷۵ نیروهای نظامی آمریکا به دنبال افزایش فشار فشارهای نظامی نیروهای ویتنام شمالی مجبور به فرار شدند. در افغانستان ولی اجباری در کار نیست. طالبان که با کمک سازمان های جاسوسی پاکستان و آمریکا بوجود آمدند اگرچه در یک دوره روابطشان به تیرگی گرایید ولی  در حال حاضر رابطه ی حسنه ای با هم  دارند .

ظهور مجدد طالبان ٬ درسی تاریخی برای فعالین سیاسی ایرانی

 کم نبودند سازمان های سیاسی ایرانی که پس از سرنگونی رژیم طالبان توسط اتحاد نظامی کشورهای عضو ناتو و اپوزیسیون افغانستانی به این گرایش متمایل شده بودند که امکان سرنگونی جمهوری اسلامی به کمک نیروهای کشورهای خارجی وجود دارد. برخی مثل مریم معمار صادقی مدیر موسسه توانا و ایرج مصداقی  آشکارا از بمباران ایران دفاع می کردند و برخی دیگر همچون کمپین "نه به جمهوری اسلامی " با سکوت در مورد ماهیت تجاوزکارانه دخالت امپریالیستی راه را برای این تجاوز باز می گذاشتند. عقب نشینی آمریکا و متحدانش از افغانستان آب سردی بود بر سر همه ی هواداران حمله ی نظامی به ایران و درسی تاریخی برای کسانی که می پندارند برای سرنگون کردن آخوند می توانند به هر ماشین نظامی آویزان شوند. آمریکا و متحدانش در ناتو کوچکترین علاقه ای به بهبود زندگی مردم ایران و افغانستان ندارند. آنچه برای آنها مهم است سود است. اگر این سود را خامنه ای و رئیسی تضمین کنند برایشان کف می زنند. اگر هیبت الله آخوندزاده رهبر طالبان راه را برایشان هموار می کند او را به قدرت می رسانند. شرکت نماینده اتحادیه اروپا در مراسم تحلیف رئیسی،  آیت الله قاتل و پیام های تبریک روسای جمهور کشورهای اروپایی به این شخص جانی همه یادآور این واقعیت است که برای دنیای سرمایه داری سود حرف اول را می زند و کیفیت زندگی مردم و حقوق بشر  پشیزی نمی ارزد. یکی از مادران داغدار که جلوی دادگاه بازجو و شکنجه گر دهه شصت یعنی حمید نوری - عباسی  در سوئد حاضر بود این بی اعتنایی به وضعیت حقوق بشر در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی را با انتقاد از سفر هیئت اقتصادی سوئد که اکثر اعضای آن را زنان تشکیل می دادند، ابراز داشت. این زن زجر کشیده از اینکه می دید رهبران یک کشور مدرن سرمایه داری این چنین با جلادان تهران خوش و بش می کنند ناراحت بود.

ما ایرانی ها و کمک به برادران و خواهران افغانستانی

در دوران سخت جنگ های داخلی و سیطره اسلامیون بر جان و مال مردم در افغانستان، ایران پناهگاهی برای مهاجرین افغانستانی بوده است . اگرچه رژیم جمهوری اسلامی همانگونه که بر مردم ایران ظلم و ستم روا می کند،  پناهجویان افغانستانی را نیز از فشار و ستم بی نصیب نگذاشته است، ولی مردم مهربان ایران تا آنجا که در توان داشته اند به کمک مهاجران افغانستانی شتافته اند. در حالی که جمهوری اسلامی کودکان افغانستانی را آموزش رایگان محروم می کرد، معلمان با وجدان و شرافتمند ایرانی در کلاس های مخفیانه به کودکان افغانستانی تعلیم می دادند و در وضعیت بهداشتی نیز پرستاران و پزشکان ایرانی از مداوای مهاجران افغانستانی که جزو زحمتکش ترین انسان ها در جامعه ی ایران هستند دریغ نمی کردند. جا دارد در این وضعیت بغرنج و بحرانی که طالبان مجددا به اریکه ی قدرت خزیده است  و سیل مهاجران خانه و کاشانه از دست داده روانه ایران شده اند، مردم ایران از بذل و بخشش و مهربانی دریغ نکنند. بویژه در این دوران یورش ویروس کرونا که ضرورت خدمات پزشکی بیش از پیش احساس می شود . کمک های پزشکی به این مهاجرین ضروری است.