مجله زیست محیطی رادیو

عواقب تولید مبتنی بر سود

مازیار واحدی

با سلام به شنوندگان عزیز مجله زیست محیطی این هفته رادیو راه کارگر. عواقب تولید مبتنی بر سود، جدای از اینکه در کدام بخش از کره زمین صورت بگیرد، نتیجه اش تقریبا در همه جا مشترک است. نابودی طبیعت و محیط زیست به نفع سرمایه و دارندگان یک درصدی آن و به ضرر اکثریت نود و نه درصدی مردم. خبرهای مربوط به رویدادهای محیط زیست این  هفته گوشه ای از تعرض سودجویان به مناطق حفاظت شده و جنگل ها و مراتع را در ایران و سراسر جهان به تصویر می کشد. تعرضی که نتیجه اش تولید دی اکسید کربن بیشتر و الودگی هوای بیشتر است.   

بر اساس گزارشات منتشره دهها دستگاه لودر و بولدوزر و ماشین آلات سنگین وابسته به شرکت عمران پردیس در چند روز گذشته به طور غیر قانونی وارد منطقه حفاظت شده جاجرود شدند. هدف از این اقدام، ایجاد جاده دسترسی برای ساخت شهرک ویلایی در 740 هکتار از اراضی بکر این منطقه است. مخالفت محیط بانان با دخل و تصرف و تخریب اراضی منطقه حفاظت شده جاجرود با باتون و ضرب و شتم این محیط بانان مواجه شد. این اقدام در حالی صورت می گیرد که منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک های ملی خجیر و سرخه حصار از سال 1359 در زمره مناطق حفاظت شده کشور در آمده است و هرگونه ساخت و ساز و دخل وتصرف در آن به موجب قوانین حفاظت و بهسازی محیط زیست ممنوع اعلام شده است. در حالیکه بر اساس تحقیقات انجام شده تهران در بین سی و یک استان، بدترین وضعیت را از نظر "سرزمین شاد" به خود اختصاص داده است، گسترش این شهر، به خصوص از نظر افقی ساکنان این شهر را در خطر بیشتر آلودگی هوا قرار می دهد. علاقه مندان محیط زیست در واکنش به این تجاوز اشکار می گویند اگر رییس سازمان حفاظت محیط زیست نمی تواند جلوی متجاوزین به عرصه های طبیعی بایستد استعفا دهد، اما این سازمان طوری عمل می کند که کار این افراد را لاپوشانی می کند و اینگونه نشان می دهد که انگار همه چیز از قبل هماهنگ شده است.

خبرگزاری میراث فرهنگی اعلام کرد چندي پيش معصومه ابتکار، رييس پيشين سازمان محيط زيست و عضو فعلي شوراي شهر تهران در صحن شورا از اقدام به فروش پارک پرديسان از سوي سازمان محيط زيست خبر داده و از اين اقدام به شدت انتقاد کرده بود. به فاصله اندکي «محمدجواد محمدي زاده»، رييس کنوني سازمان محیط زیست ضمن تکذيب این سخنان و بدون ارائه هیچ توضیحی، تنها سياست‌هاي ابتکار را در دوران تصدي‌گري در سازمان محيط زيست زير سوال برد. با اين حال مصوبه هيات وزيران در تاريخ 29 اسفندماه سال گذشته ثابت مي‌کند که سازمان قصد فروش پارک پرديسان را داشته و اين خواست را به هيات دولت برده و در نهايت هيات وزيران به سازمان مجوز فروش اين پارک را داده است.

وضعيت آلودگی هوای تهران در یازده ماهه امسال، تعداد روزهای آلوده تهران از نود و پنج روز در سال ۸۹ با افزایش بیش از دوبرابری به دویست و هشت روز در سال نود رسيد. این گزارش نسبت روزهای سالم در سال نود را یکصد و بیست و شش روز در برابر دویست و بیست و هفت روز در سال قبل اعلام کرد. این در حالیست که روزهای پاک در سال جاری تنها دو روز در طی سال بوده است. وضعيت آلاينده‌های هوا بر اساس اطلاعات بیست ايستگاه سنجش آلودگی هوا که در بیست نقطه شهر تهران مستقر مي‌باشند، به دست آمده و از سوی شرکت کنترل کيفيت هوای تهران منتشر شده است.

گروه محیط زیست صندوق جهانی حیات وحش در تازه ترین گزارش خود اعلام کرد که مصرف کنندگان برخی از برندهای معروف کاغذ توالت به تخریب جنگل های درخطر نابودی در «سوماترا» کمک می کنند. دو برند "اسیا پالپ اند پپیر" و "پاسه او اند لیوی" از معروف ترین شرکت های تولید کاغذ توالت در جهان هستند که محصول خود را از خمیر حاصل از تخریب جنگل های اندونزیایی سوماترا تولید می کنند. شرکت آسیا پالپ اند پپیر" که از سال 1984 شروع به تولید کاغذ توالت کرده تا به امروز باعث تخریب نیمی از جنگل های سوماترا یعنی رقمی در حدود نزدیک به پنج میلیون هکتار از جنگل های سوماترا در اندونزی شده است. این شرکت محصولات خود را در بیش از شصت و پنج کشور جهان  عرضه می کند. از سوی دیگر این میزان تخریب جنگل ها باعث انتشار 57 تا 86 میلیون تن دی اکسید کربن به جو زمین شده است. این جنگل ها زیستگاه ببرهای سوماترایی هستند که اکنون براورد می شود تنها 400 ببر از این گونه باقی مانده باشد. بر اساس این گزارش همچنین کمتر از دو هزار و 800 فیل در این جنگل ها باقی مانده اند. در حاضر تولید خمیر کاغذ از این جنگل ها و تهیه روغن نخل از عمده ترین دلایل تخریب جنگل های سوماترا در اندونزی محسوب می شود.

برندگان جایزه قهرمانان جنگل از پنج قاره آفریقا، آسیا، اروپا، امریکای شمالی و جنوبی انتخاب شدند. جوانترین برنده این دوره دو دختر پیشاهنگ به نام های راینن تومتیشن و مادیسون وروا هستند که سازمان های مسئول در کشورشان را برای استفاده از روغن نخل به چالش کشیده بودند.  این دو دختر با برجسته کردن تخریب جنگل ها برای توسعه مزارع پرورش نخل و نابودی گونه های در خطر انقراض همچون اروانگوتان ها جنبشی علیه استفاده کنندگان روغن نخل در بین دختران پیشاهنگ در ایالات متحده به راه انداختند. برنده افریقایی «جایزه قهرمانان جنگل» نیز، از کشور کامرون بود که در طول 30 سال گذشته چندین طرح حفاظت از جنگل را راه اندازی کرده بود. شیگتسو هاتاکیاما از ژاپن و اناتولی لبدیو از روسیه که بیشترین مطلب راجع به حفاظت از جنگل های روسیه را بخود اختصاص داده، برندگان اسیائی و اروپائی این جایزه بودند. پائولو آداریو از برزیل نیز به دلیل همکاری با صلح سبز و تلاش برای حفاظت از بزرگترین جنگل های جهان در آمازون و جلوگیری از تغییر کاربری این جنگل ها به مزارع سویا شایسته دریافت جایزه قهرمان جنگل شناخته شد. جایزه قهرمانان جنگل به دلیل نامگذاری سال 2011 به نام سال بین المللی جنگل از سوی سازمان ملل متحد به برگزیدگان اعطا شد. برای دریافت این جایزه نود نفر از فعالان محیط زیست از چهل و یک کشور جهان نامزد دریافت این جایزه شده بودند.