ایران در آئینه آمار (۳۲۷)

شنبه ۱ آذر ۱۴۰۴ برابر با  ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵

تهيه و تنظيم از مريم اسکوئی

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

دست تامین اجتماعی در جیب کارگران ساختمانی

 یک طرح ضد کارگری دیگر تصویب می‌شود؟!

گسترش بحران فقر،  ۷ میلیون نفر زیر خط گرسنگی هستند

مجلس در جست و جوی ۳۰ هزار پزشک عمومی گمشده ایرانی

آمارها و واقعیت‌های رسمی کودک‌همسری

لیست ۱۹ سد کشور که در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند

۲۶ میلیون ایرانی در فقر مطلق هستند

 ۴ میلیون نفر درآمد کافی برای غذای روزانه ندارند

آموزش کشور زیر خط فقر آموزگار

 ایرانِ بی‌معلم؛ زنگ خطر آموزش در سال ۱۴۰۴

میانگین سن مادر و پدر در اولین فرزندآوری به ترتیب ۲۷.۶ و ۳۲.۵ اعلام شد

۱۹ آبان : دست تامین اجتماعی در جیب کارگران ساختمانی/ یک طرح ضد کارگری دیگر تصویب می‌شود؟!

به گزارش خبرنگار ایلنا، مدتی است فعالان کارگری از تلاش برای تصویب یک طرح جدید ضد کارگری خبر می‌دهند: افزایش سهم حق بیمه کارگران ساختمانی از ۷ درصد به ۱۳.۵ درصد. این طرح در حالی مطرح می‌شود که هنوز قانون اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی به نتیجه نرسیده، سهمیه‌ی مناسبی برای بیمه کارگران ساختمانی تخصیص نیافته و قطع بیمه کارگران در جریانِ بازرسی‌های غیرمنصفانه همچنان ادامه دارد.

مهدی اسماعیلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، نیز در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه اعتماد در رابطه با منشاء این طرح گفته: «سازمان تأمین اجتماعی به تازگی طرحی به مجلس ارائه داده و خواستار افزایش دو برابری پرداختی بیمه از جیب کارگران ساختمانی شده تا با منابع به دست آمده از این افزایش، ۴۰۰ هزار کارگر ساختمانی را تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار دهد.»

دست در جیبِ کارگران‌ساختمانی

تأمین اجتماعی سال‌هاست  به بهانه کمبود منابع بیمه کارگران ساختمانی، سهمیه بیمه‌ی این کارگران را فریز و بیمه بسیاری از آن‌ها را قطع کرده است. قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی در سال ۱۳۸۶ برای اولین بار به تصویب رسید اما بعد از گذشت ۱۸ سال و بعد از تغییراتی که بارها برای حل مشکل تأمین منابع صورت گرفته، این قانون هنوز به طور کامل اجرا نشده است. این در حالی است که مجلس شورای اسلامی در آخرین اقدام خود اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی را تغییر داد و سهم سازمان از پروانه ساختمانی را از ۱۵درصد به ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داد.

با این حال و بعد از گذشت حدود دو سال از تصویب این قانون، مشکل بیمه کارگران ساختمانی حل نشده است. تأمین اجتماعی همچنان کمبود منابع را بهانه می‌کند و به رویه‌ی سابقِ خود، یعنی قطع بیمه کارگران و عدم تخصیص سهمیه مناسب به کارگران شهرهای مختلف، ادامه می‌دهد.

از قرار معلوم، تامین اجتماعی قصد دارد مشکلِ ۱۸ ساله‌ی کمبود منابع را با دسترنجِ خودِ کارگران جبران و برای تخصیص سهمیه بیمه دست در جیبِ آن‌ها کند. پیشنهاد افزایش سهم حق بیمه کارگران در حالی مطرح می‌شود که کارگران ساختمانی به دلیل فصلی بودنِ شغل خود، حتی سهم ۷درصد حق بیمه خود را هم به سختی پرداخت می‌کنند. این کارگران هر روز در معرض بازرسی‌های گاه و بی‌گاه سازمان تأمین اجتماعی هستند و قطع بیمه آن‌ها محتمل‌ترین اتفاق است.

  آمار بالای مرگ و قطع عضو/  همچنان محروم از بیمه

رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور می‌گوید: کارگران ساختمانی یکی از سخت‌ترین و زیان‌آورترین مشاغل کشور را دارا هستند. هفت درصد از کل شاغلان کشور کارگر ساختمانی هستند، اما پنجاه درصد حوادث کار مربوط به آنان است. روزانه دو تا سه نفر از کارگران ساختمانی بر اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند و تعداد زیادی نیز دچار قطع عضو یا قطع نخاع می‌شوند.

او ادامه می‌دهد: در چنین وضعیتی، به‌جای آنکه دولت و سازمان تأمین اجتماعی برای حمایت از کارگران اقدام کنند، اقدام به قطع بیمه کارگران می‌کنند و اکنون نیز بحث افزایش سهم پرداختی از ۷ به ۱۳.۵درصد مطرح شده که اقدامی کاملاً ظالمانه، ناعادلانه و مغایر با اصول انسانی است.

شوکت می‌گوید: در موردِ بیمه کارگران ساختمانی، ما همیشه شاهد این  واقعیت بودیم که نمایندگان مجلس و دولت به جای اینکه طرفِ گروه کارگری باشند طرفِ گروه کارفرمایی قرار گرفته‌اند؛ حالا یا زورِ بساز و بفروش‌ها زیاد است و یا خودشان بساز و بفروش هستند که این قدر دغدغه‌ی بساز و بفروش‌ها را دارند!

کنارِ کارفرمایان، مقابلِ کارگران

ایستادن در کنارِ کارفرمایان و مقابلِ کارگران، البته موضوع جدیدی نیست. پیشتر نیز هنگامِ تصویب قانون اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، شاهد همدستیِ قانونگذاران با گروه کارفرمایی بودیم.

طرح اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی اواخر سال ۹۹ وارد مجلس شد و اواسط سال ۱۴۰۲ بعد از کشمکش‌های چندساله به تصویب رسید. این طرح یکبار در اواخر سال ۱۴۰۱ به تصویب رسید که در آن، بخشی از حداقل دستمزد به عنوان سهم حق بیمه کارفرما تعیین شده بود. قانون سال ۱۴۰۱ البته از همان ابتدا با هجمه‌ی سنگینِ نمایندگان مجلس و کارفرمایان بخش ساخت و ساز مواجه و بعد از چند ماه، با لابیگری بساز و بفروش‌ها کنار گذاشته شد و جای آن را قانون فعلی گرفت. همان زمان هم فعالان کارگری گفتند که مجلس در کنارِ کارفرمایان ایستاده و طرحِ مصوب نمی‌تواند آنچنان که باید، منابع مورد نیاز برای بیمه کارگران را تأمین کند.  

۲۰ آبان : گسترش بحران فقر، 7میلیون نفر زیر خط گرسنگی هستند

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ آمارهای رسمی هم از وخامت اوضاع در ایران خبر می‌دهند. آخرین آمار تورم کشور نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه در آستانه عبور از مرز ۵۰ درصدی قرار گرفته است. این در حالی است که بررسی جزییات نشان می‌دهد تورم اقلام مصرفی عمومی، مانند خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به مراتب شدت بیشتری از تورم عمومی و دیگر کالاها و خدمات دارند.

از سوی دیگر برآوردهای مختلف از گسترش دامنه فقر خبر می‌دهند. در حالی که مرکز پژوهشهای مجلس از فقر ۳۰ درصدی جامعه برای سالهای گذشته خبر داده بود، برآوردهای جدید از افزایش جمعیت فقرا تا ۳۶ درصد خبر می‌دهند. همچنین این طرف و آن طرف نسبت به بحران گرسنگی هم هشدار می‌دهند به نحوی که اخیرا یکی از محققان مرکز پژوهشهای مجلس ادعا کرده بود که ۴ میلیون نفر از ایرانیان (حدود ۵ درصد کشور) درآمدشان کفاف تامین حداقل غذای ماهانه آنها را نمی‌دهد. به زبان ساده‌تر از هر ۲۰ ایرانی یک نفر دچار گرسنگی مزمن است و با توجه به تورم بالای فعلی، می‌توان پیش‌بینی کرد که هم شدت گرسنگی و هم میزان گرسنگان در سال‌های آینده افزایش هم پیدا کند.

این روزها اخبار مختلفی در مورد میزان فقر در کشور منتشر می‌شود. برخی محاسبات نرخ فقر را معادل ۳۶ درصد برآورد کرده‌اند. یعنی از هر سه ایرانی حداقل یک نفر در تامین هزینه‌های خود در مضیقه است.

رکورد تورمی پس از انقلاب می‌شکند؟

آخرین آمارهای رسمی از تورم سالانه بیش از ۳۸ درصد و تورم نقطه‌ای بیش از ۴۸ درصد تا پایان مهر ماه خبر می‌دهند. همچنین برآوردهای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول هم از تورم بیش از ۴۰ درصد برای  اقتصاد ایران خبر می‌دهند. در عین حال نرخ رشد اقتصادی سه ماهه نخست هم منفی شده و همه ارزیابی‌ها و برآوردها احتمال رکود اقتصادی در ۱۴۰۴ را محتمل‌ترین حالت، می‌دانند.

۱۷ آبان : مجلس در جست و جوی ۳۰ هزار پزشک عمومی گمشده ایرانی

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ سلام ستوده عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره کمبود پزشک در کشور گفت:در رابطه با ظرفیت‌های پزشکی و کمبود پرستار و پزشک در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها باید عرض کنم که در حال حاضر تمامی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها با کمبود پزشک و پرستار مواجه هستند به‌خصوص شب‌ها که به درمانگاه و اورژانس مراجعه می‌کنید یک طب اورژانس به اضافه یک پزشک در درمانگاه عمومی دارد.

وی افزود: تعداد سی هزار پزشک عمومی ما اصلا معلوم نیست کجا هستند، آیا از کشور خارج شدند؟؛ آیا به‌دنبال عمل‌های زیبایی هستند؟؛ این موارد برای جامعه بهداشت، سلامت و درمان جای سوال و نگرانی است و نظام سلامت زیر سوال می‌رود و ارزش و اعتبارش را با این حساب از دست می‌دهد.

۱۷ آبان : آمارها و واقعیت‌های رسمی کودک‌همسری

کودک‌همسری همچنان در ایران واقعیتی تلخ است. براساس گزارش «وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران؛ بهار ۱۴۰۲»، ازدواج و مادری دختران زیر ۱۵ سال هنوز یکی از چالش‌های جدی اجتماعی است.

این گزارش نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱، ۲۶‌هزارو ۹۷۴ دختر زیر ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند. همین گزارش حاکی است که بیش از هزارو ۳۹۰ مورد ولادت ثبت‌شده مربوط به مادران زیر ۱۵ سال بوده است.

گزارش ارائه‌شده از سوی مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲، اگرچه شامل مادران زیر ۱۰ و زیر ۱۳ سال نمی‌شود و اطلاعاتی در این گروه‌ها ارائه نمی‌دهد، اما آمار مادران زیر ۱۵ سال را به تفکیک فصول منتشر کرده است.

براساس این گزارش، در زمستان ۱۴۰۱، ۳۰۶ دختربچه زیر ۱۵ سال تولد فرزند داشتند. این آمار در فصل پاییز ۳۵۵ مورد، تابستان ۳۵۵ مورد و بهار ۳۷۶ مورد بوده است. بررسی سالانه نیز نشان می‌دهد که در کل سال ۱۴۰۱، هزارو ۳۹۲ دختربچه زیر ۱۵ سال تجربه مادری داشتند، درحالی‌که این عدد در سال ۱۴۰۰ برابر با هزارو ۳۴۹ مورد بوده است.

آمار درباره سن پدران کمی متفاوت است؛ در سال ۱۴۰۱، شش کودک زیر ۱۵ سال پدر شدند و در سال ۱۴۰۰ این عدد سه نفر بوده است.

بخش مهم دیگری از گزارش به ازدواج کودکان اختصاص دارد؛ همان‌طور که اشاره شد، ۲۶‌هزارو ۹۷۴ دختربچه زیر ۱۵ سال در سال ۱۴۰۱ ازدواج کردند و این عدد در سال پیش از آن یعنی ۱۴۰۰، ۳۲‌هزارو ۶۹۶ نفر بوده است.

درباره پسران، در سال ۱۴۰۱، ۱۵ پسربچه زیر ۱۵ سال ازدواج کردند که این عدد در سال ۱۴۰۰ برابر با ۲۹ نفر بوده است. آمار طلاق نیز در این گروه سنی درخور توجه است. در سال ۱۴۰۱، ۷۷۹ دختربچه زیر ۱۵ سال از همسران خود طلاق گرفتند؛ این عدد در سال ۱۴۰۰، ۸۵۳ نفر بوده است. درباره زنان بین ۱۵ تا ۱۹ سال نیز ۱۵‌هزارو ۷۱ زن طلاق گرفتند که در سال پیش از آن این عدد برابر با ۱۵‌هزارو ۱۱۲ نفر گزارش شده است.

سن رسمی ازدواج در ایران

قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران حداقل سن ازدواج را برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال تعیین کرده است. با این حال، ازدواج افراد زیر این سن تنها در شرایط خاص و با تصمیم دادگاه و اجازه ولی مجاز است. دادگاه در چنین مواردی موظف است بررسی کند که ازدواج از نظر جسمی، روانی و مصلحت فرد مناسب است یا خیر و براساس این بررسی تصمیم نهایی را بگیرد.

۱۶ آبان : لیست ۱۹ سد کشور که در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ ۱۹ سد کشور در آستانه خشک شدن کامل قرار گرفتند و تنها کمتر از ۵ درصد آب دارند.

شنبه ۱۷ آبان، شمار سدهایی که کمتر از پنج درصد آب دارند، به ۱۹ سد رسیده است. یعنی تقریباً از هر ده سد فعال، یکی در آستانه خشک شدن کامل قرار دارد.

در ابتدای آبان، فقط ۸ سد در چنین وضعیتی بودند؛ یعنی در کمتر از دو هفته، تعداد سدهای بحرانی بیش از دو برابر شده است.

سدهای فریمان، کریت، دوستی، بار و طرق از حوضه فلات مرکزی و شرقی، سدهای بارزو، ووشمگیر، دانشمند، لار و آلاک از حوضه اترک و شمالی، سدهای رودبال، تنگاب و استقلال از حوضه زهره و جنوبی، سدهای عباس‌آبادلیکه و بانه از حوضه کرخه و غرب، سد قوری‌چای از حوضه ارس و سدهای آی‌دوغموش، سفیدرود و سنگه‌سیاه از حوضه سفیدرود اکنون همگی کمتر از پنج درصد آب دارند.

۱۴ آبان : ۲۶ میلیون ایرانی در فقر مطلق هستند/ ۴ میلیون نفر درآمد کافی برای غذای روزانه ندارند

انتخاب : هادی موسوی نیک، عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: حدود ۲۶ میلیون نفر (۳۰ درصد مردم ایران) دچار فقر مطلق داریم که از متوسط‌های دنیا بالاتر هستیم. حدود ۴ میلیون نفر دچار فقر شدید هستند یعنی درآمد آنها کفاف غذای روزانه شان را هم نمیدهد. در ضریب جینی یا شاخص نابرابری (۰.۳۹.) جز کشور‌های نابرابر دنیا هستیم.

۱۲ آبان : آموزش کشور زیر خط فقر آموزگار / ایرانِ بی‌معلم؛ زنگ خطر آموزش در سال ۱۴۰۴

اقتصاد۲۴- یک ماه از آغاز سال تحصیلی جدید گذشته و همه مشکلات پیش درباره آموزش و مدرسه را با خود به همراه آورده است. آموزش مجازی که یادگار دوره شیوع ویروس کروناست در طول سال تحصیلی جدید مجدد به‌دلیل مسائلی مانند آلودگی هوا و ناترازی انرژی تکرار می‌شود.

همچنین کمبود تعداد معلم و فضای آموزشی از همین حالا نمود یافته چراکه بسیاری از برآورد‌ها نشان می‌دهد امسال دانش‌آموزان از مدارس غیردولتی به سمت مدارس دولتی کوچ کرده‌اند.

سال تحصیلی ۱۴۰۴ در حالی آغاز شده که در بسیاری از مدارس حاشیه تهران، درس ریاضی هنوز تدریس نمی‌شود و کلاس‌ها بدون معلم مانده‌اند. همزمان، اسلامی سازی آموزش و پرورش، موضوعی است که پس از اسلامی سازی علوم انسانی در دستور کار نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. حال حضور طلبه‌ها در مدارس از معلم پرورشی فراتر رفته و آنها در چارچوب «قرار داد معین کار» در اکثر رشته‌ها از زبان فارسی و انگلیسی تا علوم تجربی و انسانی به تدریس می‌پردازند. این تناقض زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم هم‌زمان، مقامات رسمی از برنامه استخدام ۸۵ هزار نیروی جدید برای اجرای طرح حجاب و عفاف فقط در تهران خبر داده‌اند.

یعنی دولت برای طرحی غیرآموزشی، بودجه استخدام ده‌ها هزار نفر را فراهم کرده، اما برای جبران کمبود معلم در کل کشور دستش خالی است. در حالی که ۷۲ هزار معلم سال گذشته بازنشسته شده‌اند و دانشگاه فرهنگیان فقط حدود ۲۰ هزار فارغ‌التحصیل تحویل داده، فاصله میان نیاز و ظرفیت آموزش و پرورش هر روز بیشتر می‌شود. نتیجه آن است که در بسیاری از مدارس، معاونان یا نیرو‌های موقت به‌صورت اضطراری وارد کلاس می‌شوند تا فقط حضور فیزیکی معلم را شبیه‌سازی کنند، نه کیفیت آموزش را. در سال تحصیلی ۱۴۰۳، وزارت آموزش و پرورش کمبود معلم را حدود ۱۷۹ هزار نفر اعلام کرده بود.

در حالی که نظام آموزشی درگیر بحران ساختاری است، سیاست‌گذاران همچنان به برنامه‌های غیرآموزشی اولویت می‌دهند. این تراژدی سیستمی است که زمانی معلم را محور توسعه می‌دانست و امروز حتی برای پر کردن یک کلاس ریاضی، راه‌حل ندارد. منبع: امتداد

۱۱ آبان : میانگین سن مادر و پدر در اولین فرزندآوری به ترتیب ۲۷.۶ و ۳۲.۵ اعلام شد

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ به نقل از مرکز رصد جمعیت کشور سازمان ثبت احوال کشور، بر اساس آمارهای موجود در این مرکز، میانگین سن پدر در اولین فرزندآوری در کل کشور برابر با ۳۲.۵ سال بوده است که در نقاط شهری این عدد ۳۳.۱ سال و در مناطق روستایی ۳۰.۷ سال است.

همچنین بر اساس این گزارش، میانگین سن مادر در اولین فرزندآوری در کل کشور برابر با ۲۷.۶ سال بوده است که در نقاط شهری ۲۸.۳ سال و در نقاط روستایی ۲۴.۴ سال است.